به گزارش سراج24؛در دنیایی که سرعت، کیفیت و امنیت اطلاعات تعیین‌کننده موفقیت فناوری‌هاست، نیاز به زیرساخت‌های ارتباطی پرسرعت و پایدار بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود، فناوری که بتواند زیرساخت تحول دیجیتال و پیشرفت‌های نوین را تغییر دهد و متحول کند. با رشد سریع فناوری‌های نوظهور مانند اینترنت اشیا (IoT)، هوش مصنوعی (AI)، واقعیت افزوده (AR) و ارتباطات 5G، فیبر نوری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین فناوری‌های زیرساختی، نقشی کلیدی در این تحول دارد.
فیبر نوری یک کابل از جنس شیشه یا پلاستیک است که داده‌ها را از طریق پردازش نوری و با سرعت فوق‌العاده زیادی انتقال می‌دهد. این کابل‌ها برخلاف کابل‌های مسی فعلی کیفیت و پایداری ارتباط را بیشتر می‌کند. این فناوری برای اولین‌بار در دهه ۱۳۶۰ وارد ایران و توسط شرکت مخابرات ایران برای برقراری ارتباطات داخل‌شهری به کار گرفته شد.
زیرساخت حیانی برای تحول دنیای دیجیتال
این فناوری سرعت انتقال داده‌ها را به طور چشمگیر افزایش می‌دهد که برای فناوری‌های جدید مثل هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و… ضروری است.
در مطالعه‌ای که توسط سازمان ملی استاندارد و فناوری ایالات متحده (NIST) انجام شد، آمده است که فیبر نوری موجب می‌شود تا شبکه‌ها بتوانند داده‌ها را با سرعت‌های چند گیگابیتی در ثانیه منتقل کنند و این سرعت بسیار بالا برای برقراری ارتباطات سریع، کارآمد و قابل‌اعتماد در تمامی صنایع ضروری است.
اهمیت فیبر نوری و آینده ناگسستنی برای آینده ارتباطات
نسل پنجم اینترنت موبایل یا همان 5G به جدیدترین نسل از شبکه‌های ارتباطی موبایل گفته می‌شود که نسبت به نسل‌های قبلی (4G، 3G و 2G) سرعت بسیار بالاتر، تأخیر بسیار کمتر و ظرفیت بیشتری برای اتصال دستگاه‌ها دارد. این فناوری برای استفاده در طیف وسیعی از کاربردها و خدمات طراحی شده است و می‌تواند تغییرات بزرگی در دنیای دیجیتال به وجود آورد. این شبکه‌ها برای عملکرد بهینه خود به فیبر نوری به‌عنوان زیرساخت اصلی شبکه نیاز دارند.
کره جنوبی یکی از پیشرفته‌ترین شبکه‌های فیبر نوری را دارد و بیش از ۹۰٪ از خانوارهای این کشور به اینترنت فیبر نوری متصل هستند و جز اولین کشورهایی است که شبکه 5G را با پوشش گسترده راه‌اندازی کرد. سئول پایتخت این کشور به یکی از پیشرفته‌ترین شهرهای هوشمند دنیا تبدیل شده که خدمات شهری مانند حمل‌ونقل و مدیریت ترافیک را با کمک داده‌های کلان و فیبر نوری انجام می‌دهد.
همچنین چین با برنامه‌های گسترده‌ای زیرساخت‌های فیبر نوری را در سراسر کشور توسعه داده و به یکی از پیشرانان در توسعه 5G تبدیل شده و صنایع خودروهای خودران، واقعیت مجازی و اینترنت اشیا این کشور را توسعه داده است. در شهرهایی مانند شنژن و پکن، سیستم‌های نظارتی پیشرفته با استفاده از پردازش بلادرنگ داده‌های کلان، امنیت عمومی را بهبود داده‌اند.
اینترنت اشیا؛ نیازمند زیرساخت پایدار
با پیشرفت فناوری‌های دیجیتال، مفهوم اینترنت اشیا به یکی از مهم‌ترین تحولات عصر مدرن تبدیل شده است. اینترنت اشیا به شبکه‌ای از دستگاه‌های متصل گفته می‌شود که قادرند اطلاعات را بدون نیاز به دخالت انسان جمع‌آوری، پردازش و ارسال کنند. این دستگاه‌ها شامل تلفن‌های هوشمند، لوازم‌خانگی، خودروها، تجهیزات صنعتی، شهرهای هوشمند و حتی تجهیزات پزشکی هستند.
برای مثال یک سیستم گرمایشی هوشمند می‌تواند بر اساس دمای محیط و حضور افراد، تنظیمات خود را تغییر دهد تا در مصرف انرژی صرفه‌جویی شود.
اینترنت اشیا به ارتباط دائمی و سریع بین دستگاه‌ها نیازمند است تا بتواند داده‌ها را با سرعت بالا و بدون تأخیر دریافت، ارسال و پردازش کند که فیبر نوری به‌عنوان یکی از سریع‌ترین و پایدارترین روش‌های ارتباطی، نقش مهمی در بهبود عملکرد و گسترش اینترنت اشیا دارد.
سوئد یکی از کشورهای اروپایی با پوشش گسترده اینترنت فیبر نوری است که دولت آن از دهه ۱۹۹۰ سرمایه‌گذاری‌های کلانی روی این فناوری انجام داده و به یکی از پیشرفته‌ترین کشورهای دنیا در زمینهٔ دولت الکترونیک تبدیل شده است. خدماتی مانند ثبت‌اسناد، بانکداری آنلاین و سلامت دیجیتال به کمک اینترنت پرسرعت فیبر نوری توسعه‌یافته است. همچنین شرکت‌های حمل‌ونقل سوئد از داده‌های کلان و هوش مصنوعی برای مدیریت ترافیک و کاهش آلودگی شهری استفاده می‌کنند.
تأثیر فیبر نوری بر هوش مصنوعی
هوش مصنوعی حوزه وسیعی است که وابستگی زیادی به‌سرعت پردازش و انتقال داده‌ها دارد. با افزایش حجم اطلاعات، استفاده بیشتر و سنسورها و دستگاه‌های متصل به اینترنت نیاز به زیرساختی دارد که بتواند داده‌ها را با سرعت بالا پردازش و انتقال دهد که فیبر نوری نقش کلیدی در این مسیر دارد.
ژاپن یکی از بالاترین نرخ‌های دسترسی به اینترنت فیبر نوری را دارد و شرکت‌هایی زیادی سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در توسعه این شبکه انجام داده‌اند و باعث شده در توسعه ربات‌های هوشمند و هوش مصنوعی پیشرو باشد. همچنین در بخش پزشکی و سلامت، ژاپن از فناوری فیبر نوری برای انجام جراحی‌های از راه دور و مشاوره‌های پزشکی مبتنی بر هوش مصنوعی استفاده می‌کند.
فیبر نوری امنیت بیشتری دارد
فیبر نوری نسبت به کابل‌های مسی امنیت بیشتری دارد و در تبادل اطلاعاتی که حساسیت بالایی دارند مانند پردازش داده‌های مالی فیبر نوری خطر هم و دسترسی‌های غیرمجاز را کاهش می‌دهد. همچنین نسبت به اختلالات محیطی نور خورشید، تغییرات آب‌وهوا، زنگ‌زدگی و… مقاوم‌تر است و خطر خرابی کمتری دارد.
وضعیت فیبر نوری در ایران
بر طبق گزارش فصلنامه آماری پاییز ۱۴۰۳ سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، ۸ هزار و ۶۹ هزار خانواده تحت پوشش فیبر نوری هستند که این عدد در سه فصل اخیر تغییری نداشته است. همچنین ۴۳۲ شهر به این فناوری دسترسی دارند که فقط در ۱۷۰ شهر پوشش بالای ۶۰٪ است. بااین‌حال، فناوری X-DSL همچنان ۷۰.۴۷٪ از اینترنت ثابت را شامل می‌شود.
موانع گسترش فیبر نوری در ایران
در ۲ تیرماه ۱۴۰۳ امیر لاجوردی قائم‌مقام وزیر در امور ارتباطات و رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی باتوجه‌به سایت iranfttx.ir بیان کرد که پوشش فیبر نوری در دولت سیزدهم از ۹۰۰ هزار خانوار به ۸ میلیون رسیده است و تعداد مشترکین مبتنی بر فیبر نوری نیز از ۲۸۰ هزار در ابتدای دولت به حدود ۵۹۰ هزار رسیده و دوبرابر شده است اما بااین‌حال با شروع دولت چهاردهم و بر اساس گزارش‌هایی که در فصلنامه آماری منتشر شده نشان می‌دهد که این میزان طی سه فصل اخیر ثابت مانده و رشدی نداشته است.
